Hôm nay bạn Anh Đức (Gauxx) đăng trên blog một bài viết về việc Báo Đại Đoàn Kết 'trộm' bài viết của nhóm bạn í một cách hoàn toàn không đẹp. Mình hoàn toàn ủng hộ bạn Gấu, ủng hộ bài viết của bạn í và cách bạn í ý kiến.
Rõ ràng, một bài viết không đơn thuần là một đoạn chữ nối nhau. Nó là tư duy, công sức, thời gian, trí tuệ của người viết. Nó là một tài sản.
Ai cũng biết ăn trộm là xấu, nhưng xưa nay người mình thường chỉ gắn 'ăn trộm' với của cải, vật chất và chưa ý thức rằng sao chép không dẫn nguồn (cho dù vô thức) cũng là ăn trộm, là lấy của người khác làm của mình.
Những người biết mà vẫn phạm là phạm tội/ là cố tình chơi gian, mình ủng hộ 'không bỏ qua' để còn hướng dẫn lớp trẻ.
Người chưa biết mà làm thì không có gì xấu, chỉ cần đọc/học để điều chỉnh những lỗ hổng tri thức (vốn chẳng ai, chẳng bao giờ đủ). Vì thế rất cần những bài viết như bài của bạn Gấu. Cảm ơn Gấu.
Thực tế là ở VN mình việc sao chép (copy) bài viết/ đoạn viết của người khác một cách tự do thoải mái được coi như 'đương nhiên'/ ai cũng thế/ chuyện chả có gì to tát - cứ thế, người ta sao chép một cách vô tư, từ học sinh làm bài đến báo chí đến luận án/ nghiên cứu trong giới khoa học, học thuật.
(Lana trước kia cũng copy thật sự vô tư cho đến khi được học nghiêm túc về plagiarism và hiểu ở những xã hội phát triển họ áp dụng nó một cách khắt khe thế nào).
Ở các nước phát triển ngay trong nhà trường học sinh đã được dạy ý thức về plagiarism rất kỹ, rất rõ ràng. Một bài luận mà có đoạn nào/ ý nào trích dẫn từ tài liệu/ sách không dẫn nguồn sẽ ngay lập tức bị loại.
Còn ở mình ngay cả từ plagiarism cũng không có từ tiếng Việt tương đương, có nghĩa là trước đây ta chưa có ý thức hệ về điều này. Những năm gần đây có vài bài viết lên án dùng từ 'đạo văn' nghe rất xấu và nặng nề (nên trong bài này mình để nguyên plagiarism/ nôm na là 'sao chép không dẫn nguồn' cho nhẹ nói).
Trong trường học tịnh không (chưa) dạy ý thức về copy, trích dẫn, ăn cóp. Với người lớn thì kênh tuyên truyền (media) là báo chí, truyền hình. TV và báo giấy không thấy tuyên truyền, còn báo điện tử của mình giờ vẫn copy tràn lan thì nói ai chứ.
Không biết làm sao, thôi đành nhớ câu sức nhỏ làm việc nhỏ, góp một hạt cát nhờ gió lành (internet và mạng bloggers) truyền đi. Lana trước đây cũng đã có lần viết về plagiarism, có đưa sơ một số nguyên tắc trích dẫn, các bạn trẻ muốn tham khảo có thể đọc ở đây nha. Cheers.
*** Bài viết liên quan:
- BÁO ĐẠI ĐOÀN KẾT XÀO BÀI (Gauxx)
- VỀ SAO CHÉP, TRÍCH DẪN VÀ ĂN CÓP (Lana)
Rõ ràng, một bài viết không đơn thuần là một đoạn chữ nối nhau. Nó là tư duy, công sức, thời gian, trí tuệ của người viết. Nó là một tài sản.
Ai cũng biết ăn trộm là xấu, nhưng xưa nay người mình thường chỉ gắn 'ăn trộm' với của cải, vật chất và chưa ý thức rằng sao chép không dẫn nguồn (cho dù vô thức) cũng là ăn trộm, là lấy của người khác làm của mình.
Những người biết mà vẫn phạm là phạm tội/ là cố tình chơi gian, mình ủng hộ 'không bỏ qua' để còn hướng dẫn lớp trẻ.
Người chưa biết mà làm thì không có gì xấu, chỉ cần đọc/học để điều chỉnh những lỗ hổng tri thức (vốn chẳng ai, chẳng bao giờ đủ). Vì thế rất cần những bài viết như bài của bạn Gấu. Cảm ơn Gấu.
Thực tế là ở VN mình việc sao chép (copy) bài viết/ đoạn viết của người khác một cách tự do thoải mái được coi như 'đương nhiên'/ ai cũng thế/ chuyện chả có gì to tát - cứ thế, người ta sao chép một cách vô tư, từ học sinh làm bài đến báo chí đến luận án/ nghiên cứu trong giới khoa học, học thuật.
(Lana trước kia cũng copy thật sự vô tư cho đến khi được học nghiêm túc về plagiarism và hiểu ở những xã hội phát triển họ áp dụng nó một cách khắt khe thế nào).
Ở các nước phát triển ngay trong nhà trường học sinh đã được dạy ý thức về plagiarism rất kỹ, rất rõ ràng. Một bài luận mà có đoạn nào/ ý nào trích dẫn từ tài liệu/ sách không dẫn nguồn sẽ ngay lập tức bị loại.
Còn ở mình ngay cả từ plagiarism cũng không có từ tiếng Việt tương đương, có nghĩa là trước đây ta chưa có ý thức hệ về điều này. Những năm gần đây có vài bài viết lên án dùng từ 'đạo văn' nghe rất xấu và nặng nề (nên trong bài này mình để nguyên plagiarism/ nôm na là 'sao chép không dẫn nguồn' cho nhẹ nói).
Trong trường học tịnh không (chưa) dạy ý thức về copy, trích dẫn, ăn cóp. Với người lớn thì kênh tuyên truyền (media) là báo chí, truyền hình. TV và báo giấy không thấy tuyên truyền, còn báo điện tử của mình giờ vẫn copy tràn lan thì nói ai chứ.
Không biết làm sao, thôi đành nhớ câu sức nhỏ làm việc nhỏ, góp một hạt cát nhờ gió lành (internet và mạng bloggers) truyền đi. Lana trước đây cũng đã có lần viết về plagiarism, có đưa sơ một số nguyên tắc trích dẫn, các bạn trẻ muốn tham khảo có thể đọc ở đây nha. Cheers.
*** Bài viết liên quan:
- BÁO ĐẠI ĐOÀN KẾT XÀO BÀI (Gauxx)
- VỀ SAO CHÉP, TRÍCH DẪN VÀ ĂN CÓP (Lana)
ah, sáng nay em vừa nói chuyện với Moon và Mèo Béo về vụ này. Có một bạn trong hai nữ này sau khi đọc comt của Gauxx reply cho HPLT, bạn ấy "nhột" dùm HPLT và nói: "không chừng Gấu đang nhắc nhở chị Thang entry HALAL mới được ra lò"! Nghe xong, không giận mà buồn vì nếu có như vậy và chị Lana cũng nghĩ vậy thì từ đó đến giờ, HPLT làm việc cho ẢRập (chắc anh, chị cũng chưa rõ là công việc gì), anh xã của HPLT theo đạo có nguồn gốc Ả Rập, bản thân đi làm với Ả Rập phải có kiến thức nhất định ở khu vực mình lui tới để hỗ trợ cho công việc...kiến thức có được từ mấy món này gộp lại viết thành một bài chia sẻ, nếu bị cho là lượm của người ta mang về thì hóa ra oan uổng quá. Có những chi tiết liên quan đến tôn giáo của mình, của gia đình mình...được ghi trong Kinh Thánh đã dịch sẵn ra Tiếng Việt (HPLT không dịch), ghi như thế nếu bị cho là "giống" với người khác, chẳng lẽ HPLT phải thay đổi luật đạo, ghi cho khác để không bị mang tiếng là đi copy và paste? Trong nhà mình thờ chữ ẢRập nên việc có kiến thức liên quan đến Hồi Giáo là một điều hết sức tự nhiên, bản thân mình thì lại theo đạo Kitô Giáo, chẳng lẽ nói ra điều răn giống với tín đồ Hồi Giáo và Kitô giáo có nghĩa là mình copy ý tưởng từ họ?
ReplyDeleteThôi cứ xem như là gặp tai nạn vậy.
@HPLT : Tai nạn nghề nghiệp :D
ReplyDelete@HPLT: Chị thấy còm này của HPLT là phải trả lời ngay. Em có lẽ chưa hiểu lắm xóm Blogger: lành, thẳng thắn và chân thành (open-minded), không bao giờ dùng câu từ để nói ý chỉ riêng ai đâu. Nhất là bạn quý nhau rồi (như HPLT) thì có gì 'gợn' sẽ email góp ý/chia sè riêng luôn chứ.
ReplyDeleteThật sự là đọc entry HALAL chị không thấy gì về copy cả. Những gì mình nghe mình biết rồi viết ra, hoặc những kiến thức chung (general knowledge) thì không phải là plagiarism (có ai tự nghĩ ra mọi điều đâu). Chỉ khi nào em copy nguyên đoạn/ nguyên ý/ nguyên bài thì mới cần trích dẫn, HPLT à.
Còn những gì dẫn trong kinh thánh em đều ghi 'trong kinh thánh' - thế là dẫn gốc rồi đó. Kinh thánh là cái lưu truyền rộng rãi, chị nghĩ em ghi 'Kinh thánh viết...' là rất đủ rồi.
Vậy đừng lăn tăn nữa nhé. Hugs.
hoan hô Lana, em cảm ơn chị vụ này nhá. mà không cần phải 'rón rén' đâu chị. Mình là người ngay thì cứ nói to rõ ràng nghen :-)
ReplyDeleteNgay trong sách Tiếng Việt của hs lớp 1, ban biên soạn trích cả đoạn thơ trong 1 bài thơ của Đỗ Trung Quân, sửa luôn chữ của người ta, cũng không thèm ghi tên tác giả.Mãi đến khi có người hỏi thăm, thì tác giả mới biết thơ mình được vào SGK, dù đã tái bản đến lần thứ 4 :(
ReplyDeleteChị có thể xem chi tiết hơn ở đây :
http://thegioilensoi.blogspot.com/2010_05_21_archive.html
Vậy đó, mới vỡ lòng đã dạy sai rồi, làm sao lớn lên có ý thức về bản quyền được :(
em mắc cười cái tiêu đề của chị thôi :)
ReplyDeleteCòn chị nói gì thì sau này, nếu có " chôm" ở đâu, em sẽ nhớ tới bài này,mà em ..cẩn thận hơn, chôm kín kín chút, hị hị..
Copy của một người gọi là ăn cắp văn (đạo văn). Nhưng copy của nhiều người gọi là "nghiên cứu". Thiệt là...
ReplyDelete@Gấu: Có rón rén đấy, em đọc cái còm đầu của chị bên em thì thấy chị gọt đi rồi đấy :)
ReplyDeleteChị chỉ muốn chiến đấu một chút với cái con chíp 'thông cảm' của chính chị thôi :)
@Sông: Lúc đầu viết tựa 'Góp một tiếng nói', xong thấy mình viết xong chưa dám post cứ sửa đi sửa lại câu chữ nên thêm 'rón rén' vào cho đúng đấy :D
ReplyDeleteKhông cần chôm kín. Cứ chôm chứ, cùng lúc nói rõ chút 'tớ chôm cái này ở chỗ này', thế là ổn (còn được khen), hì hì.
@Hero: Không phải vậy Hero. Copy mà không trích dẫn mới là 'đạo'. Còn thì hầu hết mọi nghiên cứu đều dựa trên những nền kiến thức trước đó chứ - quan trọng là cần trích dẫn rõ nguồn (tui tham khảo của tác giả A, B, C trong công trình này này này...). Như thế là tôn trọng nguồn gốc kiến thức mình dựa trên, và sẽ được tôn trọng.
ReplyDeleteHero coi một bài báo của tạp chí chuyên ngành mình (thế giới) thì thấy rõ mà.
@BoBo: Thank BoBo thế giới len sợi ghé Blog Lana và comment. Chị mê mẩn những chiếc áo/ váy đầm/ áo dài móc của em. Tính thế nào cũng có bữa tìm tới thử và đặt :D
ReplyDeleteQuay lại chủ đề em nói, đúng là SGK của mình còn không ít sạn. Nhưng dở hơn là mỗi lần cải cách mình lại dự án này dự án kia xây dựng bộ SGK mới trong khi cách dạy lạc hậu nặng lý thuyết ít kến thức kỹ năng/ thực hành thì vẫn giữ mãi chẳng thay đổi.
Viết/ trích dẫn thế nào để tránh plagiarism cũng là một kỹ năng rất cần thiết đang bị thiếu trong dạy/ học ở mình.
Lạy Phật!
ReplyDeleteNhờ chơi blog chăm chỉ, luyện viết những gì mình nghĩ, con thoát được cảnh lệ thuộc vào văn bản của người khác.
Nhờ làm quản lý sách vở, con thoát cảnh viết sai nguồn trích.
Nhờ lâu nay không viết gì căng thẳng chính luận, con không đạo gì của ai.
e thì thấy thế này
ReplyDelete"chúng ta chẳng làm gì mới mẻ cả.."
(rare source from JG with lơm_vờ)
hehe
@An Thảo: Mô Phật.
ReplyDelete:)
@J.Guy: Ừa, chúng ta chẳng làm điều gì mới mẻ.
ReplyDelete:)
Ơ hờ, đề tài này không phải mới trên blog chị Lana nhỉ?! Em đồng ý hai tay hai chân luôn.
ReplyDelete-Fooleryn-
P/s 1: Chị HPLT ơi, em cũng không nghĩ bài viết cuả chị sẽ 'bị' liệt vào plagiarism đâu ạ!
P/s 2: Dù em chưa có dịp làm quen hay gặp gỡ hết mọi người ở 'xóm Blogger', nhưng em cũng tin như chị Lana rằng 'xóm mình'"lành, thắng thắn và chân thành" lắm!
Cảm ơn Fooleryn nhiều, nhất là cái p/s số 2 :)
ReplyDelete