October 15, 2009

MÙA LÁ RỤNG (Olga Berggoltz)

Buổi chiều kéo lang thang mưa giá
Khẽ rung lên bên khung cửa sáng đèn...

---------------------------------------
Mùa lá rụng
(Olga Berggoltz - Bằng Việt dịch)

Mùa thu ở Matxcơva người ta thường treo những tấm biển trên các đại lộ, với dòng chữ : "Tránh đừng động vào cây, mùa lá rụng"

Những đàn sếu bay qua. Sương mù và khói toả.
Matxcơva lại đã thu rồi!
Bao khu vườn như lửa chói ngời,
Vòm lá sẫm ánh vàng lên rực rỡ
Những tấm biển treo dọc đại lộ
Nhắc ai đi ngang dù đầy đủ lứa đôi
Nhắc cả những ai cô độc trong đời:
"Tránh đừng động vào cây, mùa lá rụng!"

Ôi trái tim, trái tim của một mình tôi
Đập hồi hộp giữa phố hè xa lạ
Buổi chiều kéo lang thang mưa giá
Khẽ rung lên bên khung cửa sáng đèn

Ở đây tôi cần ai khi xuôi ngược một mình?
Tôi có thể yêu ai? Ai làm tôi vui sướng?
"Tránh đừng động vào cây, mùa lá rụng"
Nhắc suốt đường cũng chỉ bấy nhiêu thôi!

Nếu không có gì ao ước nữa trong tôi
Thì có nghĩa chẳng còn gì để mất
Anh từng ở đây, từng là người thân nhất
Sao phút này làm người bạn cũng không?
Tôi chẳng hiểu sao cứ ngùi ngẫm trong lòng
Rằng sẽ phải xa anh vĩnh viễn

Anh - con người không vui, con người bất hạnh
Con người đi cô độc quá trong đời
Thiếu cẩn trọng chăng? Hay chỉ đáng nực cười?
Thôi, hãy biết kiên tâm, mọi điều đều phải đợi

Dịu dàng quá, dịu dàng không chịu nổi
Mưa thầm thì rơi mãi lúc chia ly
Mưa tối rầm nhưng ấm áp nhường kia
Mưa run rẩy trong ánh trời chớp loá...
Anh hãy cố vui lên dù con đường hai ngả
Tìm hạnh phúc bình yên trong ấm áp cơn mưa!...

Tôi ra ga, lòng lặng lẽ như xưa
Một mình với mình thôi, không cần ai tiễn biệt
Tôi không biết nói cùng anh đến hết
Nhưng bây giờ còn phải nói gì thêm!
Cái ngõ nhỏ con đã tràn ngập màu đêm
Những tấm biển dọc đường càng thấy trống:
"Tránh đừng động vào cây, mùa lá rụng..."

Листопад
(Ольга Берггольц )

Осенью в Москве на бульварах вывешивают дощечки с надписью "Осторожно, листопад!"

Осень, осень! Над Москвою
Журавли, туман и дым.
Златосумрачной листвою
Загораются сады.
И дощечки на бульварах
всем прохожим говорят,
одиночкам или парам:
"Осторожно, листопад!"

О, как сердцу одиноко
в переулочке чужом!
Вечер бродит мимо окон,
вздрагивая под дождем.
Для кого же здесь одна я,
кто мне дорог, кто мне рад?
Почему припоминаю:
"Осторожно, листопад"?

Ничего не нужно было,-
значит, нечего терять:
даже близким, даже милым,
даже другом не назвать.
Почему же мне тоскливо,
что прощаемся навек,
Невеселый, несчастливый,
одинокий человек?

Что усмешки, что небрежность?
Перетерпишь, переждешь...
Нет - всего страшнее нежность
на прощание, как дождь.
Темный ливень, теплый ливень
весь - сверкание и дрожь!
Будь веселым, будь счастливым
на прощание, как дождь.

...Я одна пойду к вокзалу,
провожатым откажу.
Я не все тебе сказала,
но теперь уж не скажу.
Переулок полон ночью,
а дощечки говорят
проходящим одиночкам:
"Осторожно, листопад"...

10 comments:

  1. Phiên bản tiếng Việt của Bằng Việt rất hay, nhưng nó khác khá xa với nguyên bản tiếng Nga.

    ReplyDelete
  2. @VMC: VMC nói đúng, nó không sát với phiên bản tiếng Nga, nhưng Lana thấy cái khác tạm chấp nhận được trong khi thơ lại rất hay. Cũng còn một lý do hơi cá nhân là bản dịch của Bằng Việt hồi SV bọn con gái chép truyền tay và đọc đến thuộc, yêu thích quá nên giờ 'thiên vị'.

    Sau này Lana có đọc thêm được bản dịch của Phan Bạch Châu, sát hơn nhưng thơ không hay nên đọc cứ vô cảm thế nào... Lana không thích.

    Còn bản dịch này Blog Nina Lana thấy rất sát và rất hay nữa, hy vọng VMC 'hài lòng' hơn :)
    (http://ninablog2008.wordpress.com/category/van-hoa/thi-ca-nga/berggoltz-olga/)

    --------------------------------
    Mùa thu, mùa thu! Trên Matxcơva
    Những con sếu, màn sương mù và khói
    Những khu vườn đang cháy trong chiều tối
    Bằng tán lá vàng rực rỡ trong hoàng hôn
    Và những tấm biển trên bao đại lộ
    Nói với mọi người qua lại nơi đây
    Đi một mình, hay đang tay trong tay
    “Thận trọng nhé, mùa này lá rụng!”

    Ôi con tim tôi, sao quá chừng đơn độc
    Trong con phố này quá xa lạ, lạnh lùng
    Buổi chiều đang dạo bước mông lung
    Ngang cửa sổ, giật mình khi mưa xuống
    Tôi ở đây một mình vì ai nhỉ
    Tôi quý mến ai, ai vui lúc gặp tôi?
    Sao bỗng dưng tôi lại nhớ mấy lời:
    "Thận trọng nhé, mùa này lá rụng"?

    Khi tôi đã không cần điều gì nữa
    Thì tức là có gì để mất đâu:
    Chẳng là người thương, thân thuộc với nhau
    Thậm chí cũng chẳng phải là bạn nữa.
    Nhưng sao lòng tôi nỗi buồn chất chứa,
    Vì chúng ta vĩnh viễn chia tay
    Hỡi con người không vui một mảy may
    Không hạnh phúc, và chắc là đơn độc?

    Nụ cười nhạo báng, hay chỉ không cẩn trọng?
    Cứ chịu đựng đi, mọi chuyện sẽ qua thôi...
    Không – đáng sợ hơn mọi thứ trên đời
    Là sự dịu dàng khi chia tay, như mưa trút
    Cơn mưa rào tối đen, ấm áp
    Chỉ rực sáng lên rồi run rẩy mà thôi!
    Hãy hạnh phúc, hãy vui vẻ bạn ơi
    Khi chia tay, như cơn mưa này vậy.

    ...Tôi một mình cất bước ra ga
    Và từ chối mọi người đưa tiễn.
    Tôi chưa kịp nói cho anh mọi chuyện
    Nhưng bây giờ chẳng cần phải nói thêm.
    Giờ màn đêm đã đầy trong ngõ nhỏ
    Những tấm biển vẫn nhắc nhở người ta
    Nhắc những người đơn độc đang lại qua
    "Thận trọng nhé, mùa này lá rụng"...

    ReplyDelete
    Replies
    1. bản dịch tuy sát nghĩa nhưng chỉ hay khi đọc rời từng câu, đọc lên cứ cảm thấy không có sự liên kết và hơi rời rạc, hoặc có lẽ do đã ám ảnh nhiều quá bởi bản dịch của Bằng Việt. Nhưng với bản dịch Mùa hè rớt thì Nina dịch hay hơn

      Delete
    2. @Nam Phương: Có lẽ đúng, là tại hồi đó lứa tụi mình (nếu em nhận ko nhầm Nam Phương TH Odessa) đều thuộc sẵn bản dịch của Bằng Việt trước khi thuộc lời Nga, nên khó 'chấp nhận' một bản dịch khác. Bản dịch của BV quá mượt mà, nhưng đúng như VMC nói, nhiều í khác xa nguyên gốc. Ví dụ:
      "Нет - всего страшнее нежность/ на прощание, как дождь" (đáng sợ hơn tất cả là sự dịu dàng trong lúc chia tay, như (những) cơn mưa) thì mình đã quá 'kết' BV với "dịu dàng quá dịu dàng không chịu nổi, cơn mưa thầm thì lúc chia li".

      hay câu này khác xa hơn: "даже близким, даже милым, даже другом не назвать / Почему же мне тоскливо,/ что прощаемся навек" (Chưa từng thân thiết, chưa từng là người thương, thậm chí chưa từng là bạn/ Sao tôi lại thấy buồn, rằng chúng ta sẽ chia xa mãi mãi)
      thì BV: "Anh từng ở đây, từng là người thân yêu nhất/ sao bây giờ làm bạn cũng không / tôi chẳng hiểu sao cứ ngùi ngẫm trong lòng/ rằng sẽ phải xa anh vĩnh viễn"...

      Delete
  3. Wow, cám ơn Lana, bản dịch này rất sát nghĩa và đọc cũng rất tình cảm. Còn của BV thì đúng là "dịu dàng quá, dịu dàng không chịu nổi".

    ReplyDelete
  4. @VMC: Chính "dịu dàng quá dịu dàng không chịu nổi" của BV làm bao nhiêu người kết bản dịch ấy đấy, mặc dù:
    "Ничего не нужно было,-
    значит, нечего терять"
    thì BV dịch "Nếu không có gì ao ước nữa trong tôi - thì có nghĩa chẳng còn gì để mất"

    Và "даже близким, даже милым,
    даже другом не назвать"
    = "Anh từng ở đây, từng là người thân nhất, sao phút này làm người bạn cũng không?"

    Đúng là khác nghĩa, như VMC không chịu.

    ReplyDelete
  5. Спасибо понравилось !

    ReplyDelete
  6. Не жалею, что потратил пару минут на чтение. Пишите почаще, еще непременно зайду почитать что-то новенькое.

    Прикольный сайт! Все стильно сделано.

    ReplyDelete
  7. Thank you!!! You often have interesting posts! They put me in good spirits )

    ReplyDelete
  8. Отличный пост! Ты, как всегда, поражаешь профессионализмом и структурированностью своего материала.А это то, что мне всегда нравилось , то, к чему я всегда стремлюсь сама.

    ReplyDelete

Nào mình cùng chia sẻ cảm nhận...