Về một chứng bệnh

1. Mấy hôm trước chị của một đứa bạn thân gọi điện nhờ mình đi mua thuốc định kỳ giúp chị. Chị bị chứng hoang tưởng tái phát, một dạng TTPL (*). Bình thường chị tình cảm, chăm sóc chồng và con trai chu đáo, nhưng khi căng thẳng bệnh chị thường tưởng tượng ra xung quanh toàn độc hại, sợ bị đầu độc, lúc nặng chị nghi ngại cả người thân.

Trước chị, mình đã ít nhiều có kinh nghiệm nói chuyện với người TTPL với góc độ người thân. Để 'nói chuyện được' với người TTPL không dễ. Lắng nghe, làm sao để họ nghĩ mình tin họ tư duy bình thường, trong khi treat họ như người bệnh, không chấp nê và bỏ qua những 'bất thường' của họ và hiểu đó là vì bệnh.
Từ khi mình thuyết phục được chị đi cùng đến 1 BV chuyên về tâm thần, gặp bác sĩ khám và kê đơn, chị rất tin mình (trước cả nhà vẫn trường kỳ chữa trị cho chị, nhưng chỉ là tới bác sĩ tư, vì rất nhiều những 'ngại').
Chồng chị rất tốt và hiền, bố mẹ rất yêu thương và lo cho chị, nhưng mua thuốc chị cứ chỉ muốn mình mua. Khi bệnh, chị luôn sợ trong thuốc có độc. Người bệnh thường tin ai thì tin chết người đó luôn. Cớ bận nhưng chị cứ chờ. Được 3 ngày đành thôi, lại chiều chị vậy.

8h tối mới xong việc, rủ Tuyết đi cùng cho đỡ 'cô đơn' (hix hix) xách xe chạy đến đúng tiệm thuốc chị dặn. Vừa đi vừa nghĩ, không phải là việc bắt buộc mình, nhưng thôi, được yêu quý và được tin thế cũng là hạnh phúc. Lại nhớ câu LU viết trong 1 comment là mình 'tạo cho người đối diện cảm giác an toàn'. Trước đó cũng không ít lần có ai đó nói mình phù hợp với công việc chăm sóc người bệnh hoặc dạy trẻ. Ừ, thấy rồi, sẽ không bao giờ mình thất nghiệp. Sau này về già nghỉ hưu chắc mình sẽ đi dạy trẻ hoặc chăm sóc những người cần sự chia sẻ về tinh thần.
À mà có con bạn thân ở xa đã hẹn về già sẽ chui chung ổ với mình. Chả biết lúc đó mình dựa nó hay nó dựa mình nữa :)

2. Về TTPL:
Người bị TTPL có những rối loạn về tư duy theo kiểu phân liệt. Nhiều trong số họ những logic kỳ dị trong tư duy chỉ biểu hiện rõ theo từng đợt tái phát, ngoài ra họ vẫn có thể giao tiếp, sinh hoạt như người bình thường. Chính vì điều này mà người thân và xung quanh không nhận thấy đó là những biểu hiện của bệnh, đơn thuần lên án hay tìm cách thay đổi những suy nghĩ kỳ dị của họ, trong khi việc nên làm là gặp tư vấn chuyên gia càng sớm càng tốt.
(Có link về Bệnh TTPL ở cuối entry nói tóm tắt nhưng khá nhiều thông tin hữu ích để tham khảo về TTPL).

3. Cách đây không lâu, một cô bạn nhỏ hơn vài tuổi, học chung trường hồi đại học gọi điện hỏi vì có nghe nói mình từng dẫn người đi chữa bệnh TTPL, hỏi ở đâu? như thế nào?... Tư vấn đến hơn 30 phút những ít ỏi đã biết, thế em hỏi cho ai? - dạ đứa bạn em có em gái bị bệnh nhờ hỏi. Sau ngờ ngợ nhớ ra hình như chính là em gái nó bệnh đã lâu. Bỗng cảm thấy tức giận nó: Tại sao lại phải dấu ngay cả khi hỏi để chữa bệnh cho em? Đi đó đây hoc hành đến thế còn tự ti dấu bệnh từ trong suy nghĩ thì làm sao đủ hiểu biết để hỗ trợ người thân chiến đấu với bệnh bây giờ?
Nhưng rồi cũng chỉ nói 'cái này cần rất nhiều nhận thức, quan tâm và sự kiên trì của người thân, gia đình, mà đầu tiên là chính người thân phải nhìn nhận đó là bệnh như nhiều bệnh khác, cởi bỏ những mặc cảm thì mới mong có kết quả tích cực được'. Cô bạn 'vâng'. Cũng không chắc 'vâng' đó có chút nào 'em hiểu' không.

Mới thấy tư duy nặng nề xưa vẫn luôn là một tảng đá cản cho việc thay đổi thái độ của cộng đồng đối với những căn bệnh liên quan đến sức khỏe tâm thần.

4. Trăn trở
Như bạn Lừng (blogger) có nói trong một entry, và trên thực tế, XH càng phát triển nguy cơ stress, trầm cảm dẫn đến TTPL càng cao. Ở VN rất nhiều trường hợp do thiếu thông tin về bệnh, không được phát hiện và chữa trị ngay từ khi có những triệu chứng ban đầu, nên để bệnh thành nặng khó chữa. Vậy nhưng việc tuyên truyền về bệnh này vẫn chưa được coi trọng và đưa đến cộng đồng một cách hệ thống. Nên cứ trăn trở...

Mình trực tiếp chứng kiến không ít những gia đình có người thân bị TTPL. Khó có thể kể hết những căng thẳng bất tận về cả vật chất và tinh thần mà người thân trong gia đình người bệnh phải gánh chịu, chưa nói đến nỗi khổ khi họ chạm phải sự kỳ thị từ xung quanh và từ chính bản thân.

Trăn trở nên viết..., mình ngoại đạo nói nhiều về bệnh học từ những nhận biết của bản thân e sẽ sai sót, gửi theo đây vài đường link mọi người cùng tham khảo:

*** Tâm thần phân liệt - Bệnh có thể chữa được
*** Trẻ vị thành niên dễ bị trầm cảm, vì sao
*** Lung Vu - Trầm cảm và tự tử
(Viết tắt: TTPL = Tâm thần phân liệt)