THƠ EM (2): SÂN NGƯỜI

Blog Lana thường để viết chia sẻ những chuyện trực tiếp thấy, trực tiếp nghe, những chuyện hầm bà lằn mỗi ngày, chuyện cảm nhận, chuyện con nít, chuyện góc bếp... ít khi viết những điều gì khác. Nhưng hôm nay hơi ngoại lệ - Lana quảng cáo cho cuốn thơ "Sân người" vừa in của Phạm Thúy Nga, cô gái Lana đã kể trong entry 'THƠ EM (link)' cũng là nhân vật trong 'TÌNH YÊU VĨNH CỬU' (link) ở Blog Đàm Minh Thụy. Quảng cáo và kèo bạn bè mua ủng hộ cho cô ấy nhé. Giá bìa 39.600VND/cuốn mỏng ~100 trang :)


Gặp Nga nói về chuyện in thơ, Lana nói chân thành 'thời buổi này, một cách chân thực, không mấy ai bỏ tiền ra mua thơ lạ đâu em'. Nga còn đang vật lộn với cơm áo gạo tiền nuôi con. Ngoài việc in thơ như một ước muốn bản thân thì còn là bài toán kinh tế. Vì thế lần này chỉ in 500 cuốn, trong đó số đầu sách đặt mua ủng hộ từ hội thiện nguyện, bạn bè, người quen là hơn 300 rồi.

Có một việc nhân đây kể là do Lana nghi ngờ, rồi nhờ cuộc gặp với một số bloggers phân tích kinh nghiệm trong việc in ấn sách mà Nga đỡ được 1 vụ lừa ăn chặn tiền in sách. Tệ thế, ăn chặn cả tiền của người mẹ bươn chải chông chênh nuôi 2 con nhỏ như Nga.

Lana bị bạn đồng nghiệp bảo 'hay tin người', quả là cũng rất lơ ngơ nếu dính chuyện tiền bạc, thế mà lại đa nghi giúp phát hiện ra vụ lừa tiền này cơ đấy. heheh.

Giờ thì sách đã in xong. Nga mừng lắm. Entry này Lana không kể về Nga dù nhiều chuyện đáng để kể. Lời đề tựa trong cuốn thơ của Nga có thể đã nói ít điều:

TÂM HỒN THƠ LẮNG SÂU TRONG SÁNG
(Đọc thơ PHẠM THÚY NGA)

NGUYỄN VŨ TIỀM
Hội viên Hội Nhà Văn Việt Nam

Tôi chưa gặp Phạm Thúy Nga, chỉ biết tên cô qua truyền hình,báo chí cách nay chừng ba, bốn năm, khá lâu rồi nhưng đã để lại trong tôi ấn tượng khó quên. Ấy là chuyện cô đã làm việc nghĩa thiện khi cô cũng đang gặp khó khăn. Hoàn cảnh éo le đưa đẩy khiến cô không có việc làm. Cô phải chăm sóc mẹ già cùng hai con nhỏ, khó khăn chất chồng khó khăn!
Thế mà bất ngờ, tôi nhận được những bài thơ của Phạm Thúy Nga từ Hải Phòng gửi qua bưu điện, nhờ tôi đọc và góp ý. Cô nói lý do: đọc cuốn "Đi tìm mật mã của thơ" nên biết địa chỉ của tôi.

Tôi ngạc nhiên và vui mừng khi đọc thơ Phạm Thúy Nga.

Ưu điểm nổi bật nhất của thơ Phạm Thúy Nga là hồn thơ trong sáng, có suy tư thầm kín lắng sâu, nhiều nỗi niềm đau đáu; cách thể hiện tự nhiên, mới mẻ. Cô dành nhiều tình cảm đặc biệt cho mẹ:

Con…
dồn lo toan thành khối
trên vai mẹ nửa đời
con đi sân người dãi nắng
một ngày về lại hong mưa.
(Sân người)

Đứa con tự nhận thức được bản thân mình, năm tháng đã dồn thành một "khối lo toan" rất cụ thể, cái khối ấy đang đặt trên vai người mẹ. Thơ có hình ảnh chứ không chỉ nêu khái niệm chung chung. Hai câu dưới có hình ảnh "dãi nắng, hong mưa" khá sinh động, dễ gây được sự cảm thông.
Nhiều đoạn thơ khác viết về mẹ tràn đầy yêu thương:

Con trống rỗng hoang hoài tìm vị măn / nước mắt không rơi chẳng nói thành lời / niềm hạnh phúc lớn lao con có được trên đời / tất cả bắt đầu từ nơi mẹ.

Thúy Nga còn trẻ nhưng sớm phải chịu đựng vất vả, nhiều lo toan tủi cực. Tết là niềm vui của mọi nhà, nhưng với Thúy Nga thì khác:

Thế là Tết qua như một giấc mơ / em gém vội những dòng thơ viết lại / cất vào ngăn như một lời thú tội / cháy trăm lần vẫn lạnh giữa mùa xuân. (Tết).

Những dòng thơ viết trong ngày Tết, có thể là bài khai bút truyền thống chăng, hay ít dòng cảm xúc khi mùa Xuân đến, vậy mà vừa viết đã phải cất vào ngăn. Trước một hoàn cảnh đau buồn nào đó thì những dòng thơ xuân tươi đẹp mộng mơ tràn đầy hương sắc kia, cô cho đó là một tội lỗi? Như một khoảng trời trẻ trung trong sáng đã sớm bị những đám mây u ám bao trùm. Xót xa thương cảm thay.
Nói về nỗi niềm riêng tư:

Ai chờ mong ấm lửa
bát đũa lạnh lâu rồi
em nặng mùa nặng nợ
nặng một vầng trăng rơi
(Đích thực)

Nói về nỗi đau, về cái chuyện rất "hoàn cảnh" này, Thúy Nga biết nén lòng, tế nhị, cô không nói trực tiếp mà thông qua những ẩn dụ kín đáo. Đó chính là đặc trưng nghệ thuật của thơ mà cô sớm có ý thức nắm bắt.
Cô còn muốn khám phá cuộc sống với cái nhìn sâu sắc hơn:

Có cái nhìn thẳm sâu
có cái nhìn của con mọt cứa
em co ro như một chú mèo bếp
giông bão tận đáy buổi chiều
(Cạn yêu)

Buổi chiều thường lặng buồn, vậy mà giông bão vẫn chuyển rung tận đáy. Phải có tấm lòng thiết tha yêu cuộc sống mới có được sự rung cảm sâu sắc tinh tế, mới cảm nhận được những nét huyền vi của tạo vật và hồn người.
Về tình yêu, cô thể hiện nỗi đau khá độc đáo và phức tạp:

Lúc anh đánh mất
lúc anh để quên
em góa thơ
em góa anh
góa khái niệm của một người hạnh phúc
(Kẻ ăn mày)

Cô muốn thơ của mình đi sâu vào nhiều góc cạnh tâm lý, tâm trạng chứ không thể chỉ hời hợt bề ngoài:

Em giải phẫu tâm trạng
tháo ngược dứt day
mảng cong còn đây
người vào quá khứ
(Thơ em)

Đi vào thơ là cực nhọc khó khăn phức tạp. Trong nhiều đoạn thơ, Thúy Nga hình như đã sớm ý thức được điều đó. Cô cần nỗ lực nhiều hơn đề phòng sự dễ dãi cũ mòn trong diễn đạt. Con đường của thơ là phải tìm tòi khám phá những giá trị mới, những ý nghĩa mới của cuộc sống để mọi người cùng sống tốt hơn, đẹp hơn... Những vất vả éo le mà cô đang chịu đựng sẽ không còn là gánh nặng nữa, nếu cô biết biến nó thành vốn sống của người cầm bút, sử dụng nó một cách có hiệu quả. Thúy Nga đã từng làm việc nghĩa thiện, qua báo chí, cả nước đều biết và cảm phục, giành cho cô những tình cảm quý mến. Nhưng làm việc nghĩa thiện, lại hứng chịu thiệt thòi! "Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài", Là người có tâm, cô lại đang rèn luyện cái tài, tài thơ. Hiện nay thì cô vẫn phải chịu nhiều thiệt thòi vất vả nhưng một người có cả tâm và tài, hy vọng không lâu sẽ được cuộc đời bù đắp một cách công bằng... Chúc Thúy Nga có nhiều thành công mới trong lao động sáng tạo.

TP.Hồ Chí Minh, đêm Nguyên Tiêu Canh Dần 2010
Nguyễn Vũ Tiềm

------------------------------------------------
* Note: @Anh Thụy, HuyenNga, NADIA: Sau bữa đó Nga không rút hẳn được khỏi BHA nhưng nhờ đó công việc mới chuyển hướng, đổi nhà in. Lana không muốn nói giùm, nhưng cô ấy thật sự cảm động vì sự giúp đỡ thân thiện và chân thành của ba anh em nhà Dolphin :)