Yêu con (1A)

(tiếp theo phần trước)

86. Dạy con biết thất bại
Không ai muốn thất bại. Với con trẻ thì việc thất bại đôi khi tỉ lệ hơn so với chúng ta nghĩ. Có một thực tế đáng buồn là một số cháu thậm chí còn tự tử vì sợ thi trượt. Trong khi người lớn chúng ta biết rằng việc thi trượt không đến nỗi khủng khiếp lắm thì với con bạn việc đó rất có thể là một sự khủng hoảng.
Nếu bạn nói với cháu rằng việc đó chẳng quan trọng, chẳng làm sao cả, rằng cháu có thể thử lại... là bạn đang gián tiếp nói với cháu rằng các cảm giác của cháu là sai và cháu không nên buồn. Việc coi nhẹ cảm giác của cháu sẽ làm cháu cảm thấy tổn thương và cô đơn nhiều hơn có thể làm cháu nghĩ "ừ nhỉ, mình thật là ngốc nghếch, việc chẳng có gì mà".
Vậy thì bạn nên làm gì? Hãy nói với cháu rằng cháu đã đúng khi có cảm giác mất mát như vậy. Bạn phải cho phép cháu được có cảm giác tồi tệ như cháu đang cảm thấy bằng cách nói với cháu rằng bạn có thể thấy được cháu cảm thấy tồi tệ như thế nào. Bạn hãy tỏ ra cảm thông và thấu hiểu. Bạn biết điều gì có tác dụng rồi đấy: Một cái ôm và những tách trà, một chiếc bánh sô cô la nếu trong nhà có. Có thể là nấu món ăn ưa thích của cháu cho bữa tối để cháu biết rằng bạn quan tâm tới cháu.
Khi bạn đã để cho cháu buồn rầu một thời gian thì rồi với sự quan tâm (kín đáo) của bạn cháu sẽ thoát ra được khỏi nỗi thất vọng của mình và khi đó bạn cần ở bên cháu động viên và chỉ ra những cái được - nhưng chỉ trong chừng mực mà cháu muốn nghe thôi nhé...

77. La mắng không phải là giải pháp
Giả sử con bạn mắc một lỗi gì đó:
- Trốn học
- Chửi thề
- Tự ý đi chơi khuya với bạn khác giới
- Hút thuốc / say rượu
- Quan hệ tình dục khi chưa đến 16 tuổi

Chà, thật quá kinh khủng khi nghĩ tới điều đó. Giả sử còn những hệ quả tệ hại hơn: cháu có thể bị nhiễm bệnh lây qua đường tình dục, hoặc cháu sắp bị đuổi học. Liệu bạn có muốn con bạn tìm đến bạn nhờ giúp đỡ, hay là không?

Tất nhiên là có. Không cần phải hỏi gì cả, bạn muốn giúp con mình. Nhưng bạn có chắc cháu sẽ kể với bạn không? Cháu sẽ quyết định có hay không nên kể với bạn ra sao? Câu trả lời là, cháu sẽ dựa trên những gì đã xảy ra trong quá khứ khi bạn phát hiện ra điều gì đó. Có thể chỉ là những điều nhỏ thôi - lần cháu làm vấy đổ sơn ra khắp phòng ngủ hay lần mà cháu hứa sẽ đi cùng ai đó từ buổi tiệc về nhà nhưng bạn lại phát hiện ra cháu đã vẫy xe dọc đường (hay lần cháu đánh mất chiếc điện thoại đầu tiên, hihi).
Những lần đó bạn đã phản ứng như thế nào? Bạn có hét lên la mắng cháu và nói với cháu rằng cháu đã làm bạn thất vọng và cháu không còn đáng tin cậy không? Hay là bạn bình tĩnh và nghiêm túc trao đổi với cháu và giải thích vì sao bạn lo lắng đến vậy?

Sự thật là việc mắng mỏ và la hét khi cháu mắc lỗi có thể hoàn toàn là chính đáng NHƯNG việc này cũng có tác động ngược tới điều bạn muốn. Nếu bạn muốn cháu tìm tới bạn khi cháu gặp vấn đề gì đó thì cháu cần biết được rằng bạn sẽ nghiêm túc xem xét mọi chuyện mà không la mắng cháu. Có thể bạn không thích điều đó nhưng thực tế là như vậy.
Chắc hẳn bạn cũng cảm thấy giống như vậy hồi bạn mới lớn. Nếu cha mẹ là những người hay la mắng, tôi cá là bạn đã không nói cho họ biết tới một nửa những gì mà các bạn kể cho những người cha mẹ bình tĩnh của họ nghe.
Nếu phản ứng của bạn là bình tĩnh và không xem thường cháu thì cháu có thể sẽ rất cảm động và biết ơn bạn. Điều này thật sự có lợi cho bạn nếu lần tới có điều gì không hay xảy ra.

89. Để con biết cháu là ưu tiên số 1
Bạn biết rằng các con bạn là nhất, và tất nhiên là như vậy. Nhưng các cháu có biết điều đó không? Thường thì việc dành tình yêu thương và sự chú ý cho con dường như đã là bản năng của bạn, nhưng đôi khi việc này có thể rất khó khi đầu óc và tâm trạng của bạn đang bị phân tán. Có những thứ trong cuộc sống có thể lấy hết thời gian của bạn và làm bạn trở nên nóng tính chẳng ai muốn lại gần. Nếu nhà bạn bị xiết, mẹ bạn bị ốm nặng, sếp của bạn sắp sa thải bạn hoặc một trong số các con bạn làm bạn phiền lòng thì tất nhiên bạn không thể vui vẻ như bình thường được, chỉ riêng việc quan tâm đến bản thân bạn cũng đủ mệt rồi. Nhưng việc đặt các con lên hàng đầu cũng có thể là điều tốt nhất bạn có thể làm cho mình - việc này làm bạn bớt tập trung vào mình, ngừng việc tự đắm mình trong suy nghĩ, và là lý do để bạn tiếp tục phấn đấu.

Và trên thực tế, nếu bạn cứ tự giam mình với những than vãn và luôn nghĩ về bản thân thì điều này sẽ thể hiện ra ngoài. Cho dù lý do bạn cảm thấy tồi tệ là gì thì các con bạn sẽ tự hiểu là bạn đặt bạn trước cháu. Nếu bạn muốn các cháu biết rằng các cháu được đặt lên hàng đầu thì bạn cần đảm bảo rằng các cháu luôn có bạn hầu hết mọi lúc kể cả khi việc đó rất khó với bạn. Các cháu có thể kêu ca than vãn lúc này hay lúc khác về bạn nhưng trong lòng các cháu biết rằng các cháu là số một và các cháu sẽ có được sự tự tin khi biết được rằng bạn yêu các cháu nhiều biết bao nhiêu.

Nguồn: Sách "Những quy tắc làm cha mẹ" (The Rules of Parenting), Richard Templar 2008, Hoàng Anh dịch, NXB Lao động - Xã hội, 2009.